Handelen met integriteit

Klokkenluiden verwijst naar de handeling van het melden van onethische, illegale of schadelijke activiteiten binnen een organisatie door iemand die daar direct getuige van is. Klokkenluiders spelen een cruciale rol in het handhaven van transparantie, verantwoordelijkheid en integriteit, vooral in sectoren zoals de financiële sector, waar de belangen groot zijn vanwege de potentiële impact op de economie, bedrijven en het financiële welzijn van individuen.

In de financiële sector is klokkenluiden bijzonder belangrijk omdat het helpt gevallen van fraude, corruptie, witwassen en andere financiële misdrijven aan het licht te brengen, die niet alleen klanten kunnen schaden, maar ook het vertrouwen van het publiek in financiële instellingen kunnen ondermijnen. Het is een vroegtijdig waarschuwingssysteem dat tijdige interventie mogelijk maakt om schade te voorkomen of te beperken. Dit is essentieel voor het handhaven van de stabiliteit van de financiële markten en het beschermen van de belangen van consumenten.

Klokkenluiders kunnen werknemers, dienstverleners, leveranciers of andere personen zijn die bevoorrechte kennis hebben van de activiteiten van een organisatie. Zij hebben toegang tot informatie die niet beschikbaar is voor het grote publiek en zijn in staat om wangedrag binnen een bedrijf te identificeren.

Klokkenluiders kunnen een breed scala aan ongepast gedrag melden, waaronder, maar niet beperkt tot : 

• financiële fraude en verduistering, 
• overtredingen van wetten en voorschriften, 
• risico's voor gezondheid en veiligheid, 
• corruptie en omkoping, 
• milieuschade, 
• misbruik van bedrijfsmiddelen, 
• elk ander illegaal of onethisch gedrag.

De beschermingsmechanismen voor klokkenluiders zijn ontworpen om vergeldingsmaatregelen te voorkomen, die de vorm kunnen aannemen van baanverlies, degradatie, intimidatie of enige andere vorm van discriminatie.

Deze beschermingen kunnen het volgende omvatten :

• anonymiteit: het waarborgen van de vertrouwelijkheid van de identiteit van de klokkenluider,
• juridische garanties: wetten en voorschriften die expliciet vergeldingsmaatregelen tegen klokkenluiders verbieden,
• ondersteunende diensten: juridische, psychologische en financiële ondersteuning voor klokkenluiders die met vergeldingsmaatregelen worden geconfronteerd,
• compensatie: in sommige gevallen kunnen klokkenluiders aanspraak maken op compensatie, vooral als hun melding leidt tot het terugvorderen van fondsen.

In veel landen, waaronder die van de Europese Unie, is de wetgeving aangescherpt om betere bescherming te bieden aan klokkenluiders, waarmee hun essentiële rol in het bevorderen van ethisch en verantwoordelijk gedrag wordt erkend. Organisaties implementeren ook steeds vaker beleid en beschermingsmechanismen om hun werknemers en andere belanghebbenden aan te moedigen wangedrag te melden zonder angst voor vergelding. Dit beschermt niet alleen het klokkenluiden, maar benadrukt ook de inzet van de organisatie voor ethisch gedrag en naleving van juridische normen, wat bijzonder belangrijk is in de financiële sector waar vertrouwen een cruciale rol speelt. 

Om klokkenluiders te beschermen, moeten doorgaans bepaalde voorwaarden worden vervuld:

• de klokkenluider moet redelijkerwijs overtuigd zijn van de juistheid van de verstrekte informatie,
• het rapport moet te goeder trouw worden gedaan, zonder kwaadaardige bedoelingen,
• de klokkenluider moet eerst gebruikmaken van de interne meldkanalen, indien beschikbaar en veilig, voordat hij zich tot het publiek of externe autoriteiten wendt (hoewel deze voorwaarde kan variëren afhankelijk van de jurisdictie en specifieke omstandigheden).